23 Σεπτεμβρίου 2013

Don't Touch - Στο βυθό είμαστε επισκέπτες

Λίγο πολύ όλοι οι δύτες γνωρίζουν πως πρέπει να φέρονται υποβρυχίως κι έτσι σε αυτό το σύντομο άρθρο μας, απλά θα θυμηθούμε μερικούς απλούς κανόνες για την υποβρύχια συμπεριφορά μας.

Έαν κάποιος θαλάσσιος οργανισμός μας επιτρέπει να τον πλησιάσουμε σε σημείο που μπορούμε και να τον αγγίξουμε, τοότε πιθανότατα αυτός διαθέτει τα μέσα και να αμυνθεί αν νιώσει οτι απειλείτε. Πολλοί θαλάσσιοι οργανισμοί είναι δηλητηριώδεις, έχουν κοφτερά δόντια ή μπορούν ακόμη και να παράγουν ηλεκτρικό σοκ (σπάνιο στην Μεσόγειο).


Εάν μας δαγκώσει κάποιος τα πράγματα μπορεί να εξελιχθούν από πολυ απλά (άουτς) έως πολύ άσχημα, όπως για παράδειγμα να πάθουμε κάποια μόλυνση ή να αναγκαστούμε να κάνουμε μια επισκέψη στο νοσοκομείο.
Σκεφτείτε την καταδυσή σας σαν μια βόλτα σε έναν τεράστιο ζοωλογικό κήπο. Δεν θα βάζατε τα χέρια σας στο κλουβί με τα λιοντάρια για να τα χαιδέψετε, έτσι δεν είναι;  
Ένας ακόμη λόγος που δεν θα πρέπει να αγγίζουμε είναι οτι αυτό δεν είναι καλό και για τα ζώα επίσης. Βακτήρια τα οποία είναι ακίνδυνα για τον άνθρωπο (κατοικούν σε όλες τις παλάμες ανεξαιρέτως) μπορούν ακόμη και να σκοτώσουν ένα θαλάσσιο οργανισμό μιας κι είναι ανυπεράσπιστος απέναντι σε κάτι τέτοιο (πχ κοράλια). Θα μπορούσε να πει κανείς πως πραγματικά μπορούμε να σκοτώσουμε έναν φαλαινοκαρχαρία 12μ με ένα απλό χάδι.


Σκηνές σε άπειρα βιντεοκλιπ δείχνουν δυστυχώς ανθρώπους σε τροπικά νερά να κρατούν θαλάσσιες χελώνες και καμια φορά ακόμη και να τις "ιππεύουν". Τα όντα αυτά επιζούν κάτω από το νερό κρατώντας την αναπνοή τους. Μην ξεχνάτε οτι μπορεί να τα πνίγετε. Οπώς κι όλα τα θηλαστικά θέλουν οξυγόνο για να ζήσουν. Εάν κρατηθούμε επάνω τους για "βόλτα" μπορεί να τους στερούμε πολύτιμη ενέργεια με αποτέλεσμα να τα εξαντλούμε όπως και τα αποθέματα οξυγόνου τους. 
Παρόμοιο είναι και το παράδειγμα με τον ειρηνικό μας φαλαινοκαρχαρία. Μια "βόλτα"  θα του προσθέσει έναν παρασυρόμενο όγκο (δύτης με εξοπλισμό) που για να μετακινήσει θα σπαταλήσει πολύτιμη ενεργεια. Αυτό σημαίνει πως έπειτα θα πρέπει να βρεί ακόμη περισότερη τροφή για να επιβιώσει. Μερικά θαλάσσια είδη για να αναπαραχθούν χρειάζετε να διατηρούν την ενέργεια τους και να περιμένουν για τις πλέον κατάλληλες συνθήκες για να το πράξουν. Αν τα παρενοχλούμε απλά σπάμε την αναπαραγωγική τους διαδικασία.


Σήμερα, πολλές χώρες έχουν κατανοήσει την σπουδαία σημασία του υποβρυχίου περιβάλλοντος. Μερικές έχουν διαμορφώσει μάλιστα ακόμη και νομικό πλαίσιο προστασίας της υποβρύχιας χλωρίδας και πανίδας απέναντι σε πράξεις παρενόχλησης όμοιες με αυτές που αναφέραμε και τα προστατεύουν με ποινές/πρόστιμα, δημιουργία θαλάσσιων πάρκων προστασίας και ζωνών απαγόρευσης αλιείας ή άλλων δραστηριοτήτων.

Σαν δύτες στην επομενή σας κατάδυση μην δειλιάσετε εάν δείτε μια τέτοια συμπεριφορά να θίξετε το θέμα και να ενημερώσετε τον συν-δύτη σας. Το πιθανότερο είναι πως δεν γνωρίζει τι κακό κάνει! Τέλος θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας μια πολύ ομόρφη φράση που συχνά χρησιμοποιεί ένας φίλος και δάσκαλος, από την οποία πηγάζει κι η ουσία αυτού του άρθρου!

Στο βυθό είμαστε επισκέπτες
Παίρνουμε μόνο εικόνες
Κι αφήνουμε μόνο μπουρμπουλήθρες

15 Σεπτεμβρίου 2013

Στάσεις αποσυμπίεσης


Υπάρχουν 3 ευρέως γνωστοί και διαφορετικοί τύποι όσον αφορά τις στάσεις αποσυμπίεσης (παύσεις άνοδου), τις οποίες ένας δύτης μπορεί ή πρέπει να κάνει. Οι στάσεις σε κάθε περίπτωση γίνονται για να καταστεί δυνατή η αποβολή αδρανών αερίων από το σώμα με την αναπνοή και να ελαχιστοποιηθεί η πιθανότητα τα αέρια αυτά να σχηματίσουν φυσαλίδες που με τη σειρά τους μπορεί να μας προκαλέσουν την νόσο της αποσυμπίεσης (δυτών) ή DCS.
Σε αυτό το άρθρο θα ρίξουμε μια γρήγορη ματιά στα τρία από τα γνωστότερα είδη στάσεων και θα αποσαφηνίσουμε τους όρους ώστε να μην λέμε όλα τα είδη στάσης με το ίδιο ονόμα..."ΣΤΑΣΗ ΓΙΑ ΑΠΟΣΥΜΠΙΕΣΗ".

1. Στάση ασφαλείας / Safety Stop

2. Βαθειά στάση / Deep Stop
3. Στάση αποσυμπίεσης / Deco Stop

1. Στάση ασφαλείας / Safety Stop
Μια στάση ασφαλείας είναι στην ουσία μια μικρή στάση αποσυμπίεσης (Deco stop)
στα ~5 μέτρα για 3 έως 5 λεπτά. Όταν ο δύτης έχει παραμείνει κατά την διάρκεια της βουτιάς του εντός του NDL (No Decompresion Limit / κατάδυση χωρίς αποσυμπίεση / μη υπέρβαση του χρόνου 0) η στάση ασφαλείας θεωρείτε περισότερο ένα "προαιρετικό" προληπτικό μέτρο κι όχι μια υποχρέωση του. Τουλάχιστόν αυτό διδάσκουν οι διάφοροι οργανισμοί κι οι πίνακες κατάδυσης τους (αν κι υπάρχουν ποσοτικές διαφορές απο πίνακα σε πίνακα).
Για καταδύσεις με βάθος >30μ ή που οδηγούν σε Presure Group στο όριο του NDL (συμβουλευτείτε τους πίνακες σας) αυτή η στάση γίνετε "υποχρεωτική".
Έαν έχει γίνει η οποιαδήποτε παραβίαση των ορίων υπενθυμίζουμε πως ή εν λόγω στάση είναι υποχρεωτική και παρατείνετε ο χρόνος της ανάλογα με την παράβαση. Αν ο καταδυτικός σας υπολογιστής σς συμβουλεύει να κάνετε στάση για οποιοδήποτε χρόνο (πχ 15 λεπτά) μην τον αγοήσετε.
Παραδειγμα: Παράβαση χρόνου έως 5 λεπτά υποχρεωτική στάση ασφαλείας 8 λεπτών. 
Αν δεν θυμάστε λεπτομέριες ρωτήστε τον εκπαιδευτή σας ή ξεσκονίστε τα βιβλία και τους πινακές σας! Παραλείποντας μια υποχρεωτική στάση αποσυμπίεσης ο δύτης βρίσκετε σε υψηλό κίνδυνο δημιουργίας φυσαλίδων και DCS.
Τα περισσότερα πλάνα στις καταδύσεις αναψυχής αποθαρρύνουν τους δύτες σκόπιμα να κάνουν καταδύσεις αποσυμπίεσης (δηλαδή πέρα από το NDLs των πινάκων κατάδυσης). Αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι σε μια βουτιά, οι πιθανότητες ενός δύτη να ξεμείνει από αέρα, ενώ χρειάζεται να εκτελέσει μια χρονοβόρα στάση είναι πολύ μεγάλες. Κάτι διαφορετικό θα εβάζε το δύτη σε μεγάλο κίνδυνο να ξεμείνει από αέρα, ή να αναγκαστεί να παρακάμψει την στάση του κι ενδεχομένως να καταλήξεί με DCS.
To σήμα υποβρυχίως που δηλώνει στάση ασφαλείας:

Η στάση ασφαλείας για μερικούς δύτες αποτελεί το ωραιότερο κομμάτι της βουτιάς τους. Σκεφτείτε το λίγο και θα συνειδητοποιήσετε πως έχουν δίκιο μιας και βρίσκονται πλέον σε ζεστότερα νερά χαλαρώνοντας, βγάζοντας αναμνηστικές φωτογραφίες, κάνοντας παιχνίδια με τις φυσαλίδες τους, τρίκ πλευστότητας και το πιο σημαντικό έχουν ολοκληρώσει μια κατάδυση με ασφάλεια και νιώθουν γεμάτοι με εικόνες και συναισθήματα!

GREEK DIVERS BLOGSPOT TIP:
ΚΑΝΤΕ ΠΑΝΤΑ ΣΤΑΣΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΣΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΚΑΤΑΔΥΣΕΙΣ ΣΑΣ
ΑΚΟΜΗ ΚΙ ΑΝ ΑΥΤΗ ΘΕΩΡΕΙΤΕ ΠΡΟΑΙΡΕΤΙΚΗ


2. Βαθειά στάση / Deep Stop
Μια σχετικά νέα έννοια που εισάγεται στον κόσμο των καταδύσεων αναψυχής τα τελευταία χρόνια (ειδικά με τους υπολογιστές κατάδυσης / dive computer ή DC) είναι η βαθιά στάση. Αυτή είναι μια παύση κατά την ανοδό μας περίπου στη μέση του μέγιστου βαθους της καταδυσής μας. Σύμφωνα με την DAN (Divers Alert Network) (σχετ. άρθρο http://www.diversalertnetwork.org/default.aspx?a=news&id=514) μια επιπλέον βαθιά στάση προσθέτει ένα σημαντικό περιθώριο ασφαλείας αντί να κάνουμε μόνο την κλασική στάση ασφαλείας (safety stop) των 3-5 λεπτών στα ~5μ.
Η βαθιά στάση γίνετε για να βοηθήσει στην πρόληψη του σχηματισμού των μικρο-φυσαλίδων στο αίμα ενός δύτη, αλλά και για να επιβραδύνει την άνοδο μας. Η στάση αυτη προσθέτει χρόνο στην συνολική μας κατάδυση (~1 λεπτό). Η ιδέα της προκύπτει από τις τεχνικές καταδύσεις που υλοποιούν υποχρεωτικές βαθιές στάσεις ανάλογα με το πλάνο που εχει ακολουθηθεί.
Αρκετοί από τους νεότερους υπολογιστές κατάδυσης ενσωματώνουν τις βαθιές στάσεις στους αλγορίθμους υπολογισμού των δεδομένων της καταδυσής μας και προειδοποιούν τους δύτες για να κάνουν μια βαθιά στάση.



Οι στάσεις αυτές μπορούν να παραληφθούν σε καταδύσεις αναψυχής μιας και δέν αναφέρονται στην εφαρμοσμένη θεωρία ή στους πίνακες των διαφόρων εκπαιδευτικών οργανισμών και θεωρούνται προαιρετικές αν κι αποτελούν ένα μέτρο συντηρητικότητας. Τέλος, να σημειωθεί οτι οι υπολογιστές κατάδυσης μπορούν να ρυθμίστούν ώστε να μην τις προβάλουν (πολλοί δεν έχουν καν Deep Stop).
Για τους δύτες αναψυχής που θέλουν να ξέρουν ακόμη και χωρίς υπολογιστή πότε θα έπρέπε να κάνουν μία βαθιά στάση, η γενική ιδέα είναι αρκετά απλή. Διαιρέστε το μέγιστο βάθος σας με δύο (μέγιστο βάθος/2) και σταματήστε στο αντίστοιχο βάθος για 30 έως 60 δευτερόλεπτα (συνήθως 1 λεπτό).
Παράδειγμα: Κατάδυση με μέγιστο βάθος τα 30μ. Κατά την ανοδό σας σταματήστε στα 15μ (30/2) για 60sec και χαζέψτε κάτι όμορφο που σίγουρα υπάρχει ή βγάλτε μια όμορφη φωτογραφία με το ζευγάρι σας!
 


GREEK DIVERS BLOGSPOT TIP:
Μια βαθιά στάση θα πρέπει να γίνετε και να υπολογιζετε στο πλάνο μας πάντα, ειδικά αν κάνουμε βαθιές καταδύσεις αναψυχής ή ο χρόνος των καταδύσεων μας είναι κοντά στο NDL (No Decompression Limit).

3. Στάση αποσυμπίεσης / Deco Stop
H στάση αποσυμπίεσης (deco stop) είναι μια παύση στην άνοδο ενός δύτη που υλοποιει κατάδυση εκτός ορίων αναψυχής (βάθος/χρόνος) και που επιτρέπει στον οργανισμό του να αποβάλλει τα διαλυμένα σε αυτόν αέρια (συνήθως το άζωτο ή και ήλιο σε καταδύσεις με μείγματα trimix). Χωρίς τις στάσεις αποσυμπίεσης, τα αέρια αυτά θα επεκταθούν κατά την ανοδό μας σε βαθμό που "δεν θα τα χωράει" διαλυμένα το σώμα μας και θα μετατραπούν σε φυσαλίδες που θα μας προκαλέσουν την νόσο της αποσυμπίεσης ή DCS κατά την ανοδό μας στην επιφάνεια.
Το πόσα αέρια "χωράει" ο οργανισμός μας αναλύεται με διάφορα μοντέλα κι αλγόριθμους. Αναφέρουμε για παράδειμα κάποιους:
Οι αλγόριθμοι/μοντέλα υπολογισμού ή παραλλαγές τους είναι ενσωματωμένοι στους καταδυτικούς μας υπολογιστές και μας βοηθάνε να τηρήσουμε ένα πλάνο κατάδυσης ή να διορθώσουμε το πλάνο μας αν το παραβιάσουμε.
Αυτές οι στάσεις απαιτούνται στις καταδύσεις εκτός των οριών αναψυχής (πχ τεχνική κατάδυση σε μεγάλο βάθος ή με μεγάλη παραμονή εκτός ορίων) κι απαιτούν να δημιουργηθεί από πρίν το κατάλληλο πλάνο εφαρμογής τους.
Πχ με χρήση λογισμικού v-planner (http://www.hhssoftware.com/v-planner/) ή άλλων γvωστών εφαρμογών.


GREEK DIVERS BLOGSPOT TIP:
Η χρήση μειγμάτων κι οι καταδύσεις εκτός ορίων με απαιτούμενες στάσεις Deco απαιτούν και την κατάλληλη εκπαίδευση. Μην ρισκάρετε την ζωή σας εάν δεν γνωρίζετε ακριβώς τι πρέπει να κάνετε. Αν δεν γνωρίζετε κάτι σχετικά με αυτό ρωτήστε τον εκπαιδευτή σας (δουλειά του είναι).

Συμβουλή: μια βαθιά στάση δεν αποτελεί υποκατάστατο για Deco Stop ή μιάς στάσης ασφαλείας. Ένας δύτης πρέπει πάντα να τηρεί το αρχικό πλάνο ή τον υπολογιστή κατάδυσης του αν του ζητηθεί στάση αποσυμπίεσης εκτός από τη βαθιά στάση. Plan the dive and dive the plan!

*Σημείωση: οι όροι που χρησιμοποιούνται στο παραπάνω κείμενο δεν ανταποκρίνονται πλήρως στα εγχειρίδια των διαφόρων εκπαιδευτικών οργανισμών. Το παρόν άρθρο έχει μόνο ενημερώτικό κι όχι εκπαιδευτικό χαρακτήρα.